Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Gdy myszy laboratoryjne to za mało
Testy na zwierzętach są standardową procedurą poprzedzającą badania kliniczne. Do powszechnie wykorzystywanych myszy, królików, szczurów, świnek morskich, czy rybek Danio dołączą wkrótce makaki ze specyficzną modyfikacją genetyczną. Badaczom z Chin udało się uzyskać dwie małpy, u których wprowadzone zostały precyzyjne zmiany w genach.

Chińscy badacze z Uniwersytetu Medycznego w Nankin otrzymali makaki z genami, w których wprowadzono precyzyjne zmiany. Udało się tego dokonać dzięki bakteryjnemu systemowi CRISPR. Jest to system, który ma za zadanie bronić organizmy prokariotyczne przed elementami genetycznymi pochodzącymi z zewnątrz, czyli na przykład bakteriofagami. Jest on związany z genami cas i  działa na zasadzie wyciszania egzogennych elementów na poziomie RNA lub DNA. Od niedawna system ten jest wykorzystywany w inżynierii genetycznej do „edycji” genów. Badania przeprowadzone przez chińskich naukowców są pierwszym dowodem na to, że system CRISPR może być stosowany z powodzeniem, choć dość niską wydajnością, u naczelnych.

Genetycznie modyfikowane małpy były już otrzymywane w przeszłości, a pierwszą z nich był ANDi, który urodził się w 2000r., a w jego genomie umieszczono gen kodujący białko GFP.

Nigdy wcześniej jednak, nie urodził się przedstawiciel naczelnych, u którego wprowadzono zmiany w jego własnych genach. Postanowiono dokonać tego poprzez wprowadzenie zmian w następujących genach: RAG-1, NR0B1, PPAR-γ, które odpowiadają odpowiednio za rozwój limfocytów T i B, określenie płci i zarodkowych komórek macierzystych oraz produkcję białka kluczowego w procesie wytwarzania komórek tłuszczowych. Podczas eksperymentu zebrano 198 jajeczek, które zapłodniono, a następnie do jednokomórkowych embrionów wprowadzono elementy systemu CRISPR: RNA dopasowane do genu oraz gen kodujący enzym tnący – Cas9. Otrzymano 83 żywe zarodki, które zostały przeniesione do organizmu 29 matek, a w rezultacie otrzymano 19 płodów u 10 z matek. W listopadzie urodziły się bliźnięta Ningning i Mingming, a 4 małpy w niedługim okresie czasu mają jeszcze urodzić, zaś reszta z nich poroniła.

Doktor Xingxu Huang, jeden z badaczy przeprowadzających eksperyment, powiedział portalowi biotechnologia.pl: Małpy mają bliskie podobieństwo w fizjologii i genetyce do ludzi. Wiele osób wierzy, że małpy są najlepszym model badawczym, a transgeniczne małpy będą wiernie naśladować ludzkie uwarunkowania genetyczne. Wierzymy, że sukces tej strategii u ssaków z rzędu naczelnych daje wiele możliwości, ale uważamy, że ze względu na kwestię bezpieczeństwa, rozszerzenie tej strategii do tworzenia zaprojektowanych embrionów zajmie dużo czasu.

Takie genetycznie projektowane małpy mogą być wykorzystywane w badaniach dotyczących przebiegu choroby Alzheimera czy Parkinsona. Jest to jednak temat kontrowersyjny i wzbudzający wiele wątpliwości o podłożu etyczno-moralnym. Warto także zaznaczyć, że według Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/63/UE z dnia 22 września 2010 r. w sprawie ochrony zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych „wykorzystywanie zwierząt z rzędu naczelnych podlega ograniczeniom, a wykorzystanie małp człekokształtnych (szympansy, szympansy bonobo, goryle i orangutany) jest zakazane”.

Istnieje wiele inicjatyw mających na celu ochronę praw małp człekokształtnych. Jedną z nich Great Ape Project będący międzynarodową organizacją próbującą zwalczyć problem niehumanitarnego traktowania małp.

Pozostaje nam zatem jedynie obserwować, jak dalej rozwiną się badania z wykorzystaniem przedstawicieli naczelnych. Miejmy nadzieję, że naukowcy prowadzący badania w trosce o ludzkie zdrowie nie posuną się za daleko.

 

Źródła

http://www.genomenewsnetwork.org/articles/01_01/ANDi.shtml

 

Niu et al., Generation of Gene-Modified Cynomolgus Monkey via Cas9/RNA-Mediated Gene Targeting in One-Cell Embryos, Cell (2014), http://dx.doi.org/10.1016/j.cell.2014.01.027

 

http://europa.eu/legislation_summaries/environment/nature_and_biodiversity/sa0027_pl.htm

 

korespondencja własna

KOMENTARZE
Newsletter